دایره طلقی درجه یک

دایره

ساز دایره طلقی درجه یک یکی از سازهای کوبه ای است که در اندازه های مختلفی ساخته می شود. این ساز شباهت زیادی به دف دارد اما نسبت به دف کوچک تر است و صدای متفاوت تری دارد. در این متن قصد داریم که در مورد این ساز صحبت کنیم، اگر می خواهید در مورد تاریخچه و نحوه ی استفاده از این ساز بدانید پیشنهاد می کنیم این متن را بخوانید.

تاریخچه ساز

دایره بیشتر در معابد و دربارها استفاده می شد. تاریخچه ساز دایره طلقی به قرن ها پیش برمی گردد. جام برنزی حکاکی شده از لرستان که درموزه ملی ایران در تهران موجود است تصویر نی چنگ و دایره را در معبد یا دربار نشان می دهد. این ساز در زبان پهلوی داره نامیده شده است. در آذربایجان قاوال نامیده اند. در موسیقی آذربایجان دایره معمولا با عنوان ساز ریتمیک که عاشیق را همراهی می کند مورد استفاده قرار می گیرد. اوزئیر حاجی بی اف موزیکسین مشهور آذربایجان آن را به عنوان ترکیب اصلی سازهای ارکستر ملی قرار داده است و اولین نت نویسی این ساز توسط این آهنگساز صورت گرفت.

ساختمان دایره

ساز دایره دارای اندازه ای متوسط و کوچکتر از دف می باشد.  این ساز از خانواده سازهای کوبه ای قابدار می باشد. این ساز دارای تعدادی زنجیر است که به دیواره ی چوبین آن متصل شده اند. ساز دایره از یک قاب چوبی و پوست تشکیل شده است. پوستی که برای این ساز استفاده می شود پوست بز، پوست ماهی یا طلق می باشد. مزیت استفاده از پوست طلق در دایره طلقی درجه یک این است که استحکام بیشتری دارد و این که در هوای مرطوب شل نمی شود. قاب چوبی دایره را به این طریق می سازند که ابتدا قاب را دور یک فلز استوانه ای می پیچند و خیس می کنند تا انعطاف پذیری لازم برای خم شدن را پیدا کند. بعد قاب چوبی بوسیله ی چسب در دو طرف بهم متصل می شود و بعد پوست با استفاده از قاب چوبی دیگر با میخ روی ساز می کشند.

نحوه نواختن ساز دایره

از آنجایی که این ساز دارای اندازه های مختلف است با تکنیک نوازندگی متنوع در اکثر مناطق اجرا می شود. در جدار چوبی دایره سوراخی وجود دارد که نوازنده انگشت شست دست راست خود را داخل آن می گذارد و بوسیله ی آن ساز را نگه می دارد و با بقیه انگشتان هر دو دست، بر آن می کوبد. نوازنده در حین کوبیدن بر پوست ، ساز را کمی سریع حرکت می دهد تا زنجیرهای کوچکی که به آن متصل شده است صوتی زنگوار حاصل کنند. برای نواختن این ساز نوازنده هم در حالت نشسته می تواند بنوازد، به طوری که دایره را بر روی زمین گذاشته و آن را به پای خود تکیه می دهد و شروع به نواختن می کند. یا این که برخی دیگر مانند دف، دایره می نوازند.